Bias in organisaties en verandering

Het menselijk denken is niet louter rationeel; het wordt gekenmerkt door tal van biases of vertekeningen. Die beïnvloeden ook het denken over organisaties en veranderingsprocessen. Het is zinvol om te begrijpen welke soorten biases zich bij medewerkers kunnen voordoen, en wat die vertekeningen kunnen betekenen voor verandering in een organisatie.

Een organisatie is geen stabiele, objectief bepaalde eenheid, maar juist een dynamisch, (inter)subjectief bepaald fenomeen. Vanuit hun eigen waarnemingen ontwikkelen leden van organisaties en (sub)groepen in samenwerkingsverbanden hun eigen subjectieve of intersubjectieve sociale realiteit. In het geval van besluitvorming zijn biases in negatieve zin cognitieve fouten. Die komen voort uit bewust of onbewust werkende irrationele denkprocessen. Er zit ook een positieve kant aan biases als product van en factor in biologische en sociale processen. We moeten dan ook niet alleen maar negatief kijken naar biases. Het lijkt verstandig(er) om biases op een genuanceerde, waarderende en evenwichtige wijze te bezien en te ‘hanteren’. Als biases negatief zijn, heeft dat vooral te maken met eenzijdig doorschieten (group think). Of met het achterhaald dan wel niet langer functioneel zijn van ooit nuttige routines en mechanismen – de evolutionaire resten diep in ons brein.

Wij doen hier vanuit TEN HAVE Change Management onderzoek naar. Naar aanleiding van het (lopende) onderzoek is onlangs een eerste artikel verschenen in Holland Management Review, bekijk het artikel in onze publicatiebank. In dit artikel categoriseren we de belangrijkste biases binnen organisaties in 5 sociale motieven. Met de gegeven voorbeelden van biases willen we managers helpen om deze te herkennen en wellicht ook te voorkómen. Immers, het kennen en onderkennen van biases in organisaties helpt om gericht interventies en verandermethoden te kiezen. Dat maakt de toepassing van die interventies en methoden kansrijker, minder riskant en bovenal menselijker.